-
1 яшь хатын
1) этногр.; уст. са́мая мла́дшая из жён2) но́вая жена́ ( вдовца) -
2 яшь
I прил.1) молодо́й, ю́ныйяшь кеше — молодо́й челове́к
яшь гармоньчы — молодо́й (ю́ный) гармони́ст
яшь эзтабарлар — ю́ные следопы́ты
2) малоле́тнийяшь балалар — малоле́тние де́ти
3) перен. молодо́й, нео́пытный; зелёный; желторо́тыйсин яшь әле мине өйрәтергә — ты ещё зе́лен, что́бы меня́ учи́ть
4) неста́рый, молодо́й, зелёныйяшь чикләвек агачы — молодо́й оре́шник
яшь кычыткан — молода́я (до цвете́ния) крапи́ва
5) молодо́й, неда́вно возни́кший, неда́вно образова́вшийсяяшь оешма — молода́я организа́ция
6) молодо́й, нео́пытныйяшь укытучы — молодо́й учи́тель
яшь язучы — молодо́й писа́тель
7) в знач. сущ.; мн. яшьләра) молоды́е (лю́ди), молодёжь, ю́ношество, молодо́е (подраста́ющее) поколе́ние || молодёжныйяшьләр кичәсе — молодёжный ве́чер
б) молоды́е, молодожёны, новобра́чные•- яшь әни- яшь ботак
- яшь егет
- яшь килен
- яшь кияү
- яшь терлек
- яшь урман
- яшь хатын
- яшь чырайлы••яшь акыл — нео́пытная голова́, неискушённый ум
яшь каләм — о молодо́м писа́теле
II сущ.яшь чак - җүләр чак — мо́лодо - зе́лено
год (род.; мн. лет)сиңа ничә яшь — ? ско́лько тебе́ лет?
балага бер яшь тулды — ребёнку испо́лнился год
яше күп тә, акылы юк — лета́ми вы́шел, а умо́м не дошёл
өлкән яшьтә — в пожило́м во́зрасте
- яше чыкканагачның яшен билгеләү — определи́ть во́зраст де́рева
- яше узган
- яше тулу
- яше чыгу
- яше узу
- яшь сызыгы
- яшь балдагы III сущ.слеза́күздән яшь чыкты — на глаза́х вы́ступили слёзы
яшь бөртеге — слези́нка
яше чишмәдәй ага — льёт слёзы в три ручья́
••яшь сыгу (яшь түгү) — проли́ть (пусти́ть) слезу́
яшьне эчкә йоту — глота́ть слёзы
-
3 хатын
сущ.1) же́нщина, да́ма || же́нский, да́мскийирле хатын — за́мужняя же́нщина
уңган (кыю, үткен) — хатын расторо́пная (сме́лая, бо́йкая) же́нщина
усал хатын — зла́я ба́ба
күрше хатын — сосе́дка
татар хатыны — тата́рская же́нщина, тата́рка
хатыннар тавышы — же́нский го́лос; го́лос, как у же́нщины
хатыннар күлмәге — же́нское (да́мское) пла́тье
хатыннар логикасы — же́нская ло́гика
2) жена́, супру́га; благове́рная, полови́наСәлим бай хатыны — жена́ Сали́м-ба́я
карт (баш) хатын — ста́рая жена́ уст.; пе́рвая (ста́ршая) жена́ при многожёнстве
яшь хатын — молода́я жена́; уст. после́дняя (мла́дшая) жена́ (при многожёнстве)
булдырган да хатын, бөлдергән дә хатын — (посл.) до́брая жена́ дом сбережёт, плоха́я - рукаво́м разнесёт
•- хатын алу
- хатын кеше -
4 бала
1. сущ.1)а) дитя́, ребёнок, малы́ш; см. тж. сабый••балага куш та, үзең йөгер — посл. дай поруче́ние ребёнку, а бе́гай сам ( о недостаточно развитом чувстве ответственности у детей)
бала бала инде ул — погов. ребёнок есть ребёнок
б) детёныш ( диких животных), птене́ц ( ряда диких птиц)••бүре баласын бүреккә салсаң да, урманга карар — посл. е́сли да́же волчо́нка положи́ть в ша́пку (так, что он ничего не увидит), всё равно́ бу́дет смотре́ть в сто́рону ле́са
карга да үз баласына аппагым дияр, керпе дә үз баласына йомшагым дияр — посл. и воро́на называ́ет свои́х птенцо́в бе́ленькими, и ёж счита́ет свои́х ежа́т гла́денькими
в) младе́нец; см. тж. бәби, нарасыйбала имезү — корми́ть ребёнка гру́дью
бала тирбәтү — ука́чивать, баю́кать ( дитя)
••асыл ир күңелендә йөгәне белән ат ятaр, асыл хатын күңелендә бишеге белән бала ятaр — посл. (букв. у настоя́щего мужчи́ны в мы́слях - конь с недоу́здком, у настоя́щей же́нщины в мы́слях - ребёнок с колыбе́лью)
еламаган балага имчәк бирмиләр — посл. дитя́ не пла́чет - мать не разуме́ет
2) сын и́ли дочь; ча́до, о́тпрыск, пото́мство, пито́мец••бала балдан татлы — посл. сла́док мёд, дитя́ сла́ще
бала тез өстендә сөйдерә, тездән төшкәч көйдерә — посл. ча́до на коле́нях к се́рдцу льнёт, а сойдёт с коле́н - ду́шу жжёт
ана күңеле балада, бала күңеле далада — посл. мы́сли ма́тери о ребёнке, а тот ду́мает о сте́пи (т. е. стремится повидать мир)
хатын алмак бер бәла - аннан туа бер бала, ул баладан туа мең бәла — посл. (букв. жени́ться - одна́ беда́, поя́вится пото́мство - от него́ ты́сячи бед)
3) молодо́й челове́к, ю́ноша и́ли де́вушка ( пока они сами не имеют детей), юне́ц, дети́нааталардан калган, ай, яшь бала күкрәк көче белән мал таба — ( песня) ю́ноша, оста́вшись без отца́, гру́дью (т. е. тяжёлым трудом) добыва́ет себе́ сре́дства на жизнь
4) перен. пито́мец, сын, дитя́ (представитель своей среды, класса, нации, страны и т. п.)замана баласы — дитя́ вре́мени, представи́тель своего́ вре́мени
табигать баласы — дитя́ приро́ды
5) в притяж. ф.; 1 л.; ед. ч. балам дитя́ моё, ди́тятко, дитя́; разг. до́ченька, сыно́к (слово обращения к детям и к тем, кто намного моложе говорящего)••балам, тары татлыдыр - тир түккәчтен белерсең; балам, балан баллыдыр - бил бөккәчтен белерсең — посл. дитя́ моё, зерновы́е сла́дки: прольёшь пот, обраба́тывая по́ле - узнае́шь; дитя́ моё, кали́на сладка́ как мёд, потру́дишься ( собирая её) - узна́ешь
6) мн. балалар де́ти, детвора́, ребя́та || де́тскийбалалар бакчасы — де́тский сад
балалар киеме — де́тская оде́жда
балалар әдәбияты — де́тская литерату́ра
балалар язучысы — де́тский писа́тель
7) в знач. нареч. баладан с де́тства, с де́тских летбаладан эшләп үсү — рабо́тать с де́тских лет
2. прил.; редкомин аны баладан — беләм я его́ зна́ю с де́тских лет
1) малоле́тний, недозре́лыйкеше — малоле́тний в знач. сущ.
••кошның авызы зур булыр — посл. у малоле́тней пти́цы ( у птенца) рот широ́к
2) де́тский; ребя́ческий; инфати́льныйбала күңел — де́тская душа́
бала хыяллар — ребя́ческие мечты́
•бала җанлы — лю́бящий дете́й
бала җанлылык — чадолю́бие, любо́вь к де́тям
бала холыклы (бала холкы чыгып бетмәгән) — с ребя́чливым, ребя́ческим хара́ктером ( непостоянный или капризный)
бала хөкемендә — на права́х ребёнка, кото́рого на́до счита́ть ребёнком (хотя он в действительности может быть и взрослым, например, душевнобольной или престарелый)
баладан калу — потеря́ть спосо́бность рожа́ть; см. тж. ырудан калу
баладан котылу — разреши́ться от бре́мени, благополу́чно, роди́ть
баладан савыгу (баладан терелү; баладан сәламәтләнү) — опра́виться, вы́здороветь || оправле́ние, выздоровле́ние по́сле ро́дов
баладан үлү — умира́ть, умере́ть || смерть во вре́мя и́ли всле́дствие ро́дов
бала чебеш — о́чень нео́пытный, незре́лый челове́к
- бала анасыбалалар әкияте — де́тская ска́зка, примити́вная и́ли гру́бая ложь
- бала асрау
- бала атасы
- бала елга
- бала итәк
- бала йон
- бала каз үрдәк
- бала каз
- бала караучы
- бала кешесе
- бала кеше
- бала китерү
- бала корт
- бала кош
- бала кычыткан
- бала мамык
- бала очыру
- бала суган
- бала суганча
- бала табу
- бала табу йорты
- бала табучы хатын
- бала төшертү
- бала төшерү
- бала умарта
- бала күч
- бала урыны
- бала чак
- бала вакыт
- бала чүбе
- бала чүпрәге
- бала чыгару
- балалар бүлмәсе
- бала лар хезмәте
- баланың баласы
- бала булу
- балага калу
- балага узу
См. также в других словарях:
яшь — I. с. 1. Балигъ булмаган, өлгермәгән; бала яшендәге. Урта яки олы яшькә җитмәгән. Балаларны ата анасыннан аерып күрсәткәндә фамилия алдыннан әйтелә 2. Тәҗрибәсез 3. Яңа гына, күптән түгел үсеп чыккан; җитлекмәгән (үсемлек тур.). Яңа оештырылган,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
килен — 1. Улының яки энесенең хатыны 2. Яңа гына кияүгә чыккан яшь хатын 3. Гомумән өлкән буынның яшь буын хатыннарына дәшә торган сүзе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бикәч — 1. Кияүгә бирергә сөйләшенгән, димләнгән кыз; кәләш 2. Яңа гына кияүгә барган яшь хатын. БИКӘЧ БОЗАУ (БӘРӘН) – диал. Теше бозау (бәрән). БИКӘЧКӘ КЕРҮ – Кияүнең беренче кич кыз янына килүе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сеңел — 1. Үзеңнән кече кыз туган 2. СЕҢЛЕМ – Үзеңнән яшь хатын кызга дәшү сүзе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сеңле — 1. Үзеңнән кече кыз туган 2. СЕҢЛЕМ – Үзеңнән яшь хатын кызга дәшү сүзе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
балитәк — Хатын кыз күлмәгенең итәге тирәли матурлык өчен тотылган өстәмә итәк. БАЛА ЙОН – 1) Кеше тәнендәге вак вак төкләр 2) БАЛА МАМЫК – Йомыркадан яңа чыккан кош тәнендәге бик йомшак йончалар. БАЛА КОРТ (БАЛА УМАРТА) – Яңарак аерылып чыккан яшь умарта… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
апа — 1. Үзеңнән олырак яшьтәге кыз туган 2. Яшь ягыннан үзеңнән олырак хатын кыз исеменә кушып әйтелә. Яшь ягыннан олырак хатын кызның профессиясенә кушып әйтелә укытучы апа. Балаларның хатын кыз укытучыга эндәщү сүзе. Гомумән олы яшьтәге хатын кызга… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ими — 1. Хатын кыз күкрәгенең өске өлешендә түгәрәкләнеп калкып торган сөт бизе. 2. Хайван җиленендәге сөт чыга торган чөмәк. ИМЧӘК АСТЫ, ИМЧӘК ТАЙ – диал. Имү дәверендәге, бер яшь тулмаган тай; колын. ИМЧӘК БАЛАСЫ – Имү дәверендәге бала. ИМЧӘК БАШЫ –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
имчәк — 1. Хатын кыз күкрәгенең өске өлешендә түгәрәкләнеп калкып торган сөт бизе. 2. Хайван җиленендәге сөт чыга торган чөмәк. ИМЧӘК АСТЫ, ИМЧӘК ТАЙ – диал. Имү дәверендәге, бер яшь тулмаган тай; колын. ИМЧӘК БАЛАСЫ – Имү дәверендәге бала. ИМЧӘК БАШЫ –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Шабаев, Марс Садриевич — Марс Шабаев Марс Садри улы Шабаев писатель Дата рождения: 14 июля 1933(1933 07 14) Место рождения … Википедия
җария — Хәрәмнәрдә яшәүче яшь кол хатын, Кәнизәк … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
